Wat is het ne bis in idem-beginsel in de rechtspraak?

Wat is het ne bis in idem-beginsel?

Het ne bis in idem-beginsel is een fundamenteel principe in het strafrecht. Het betekent letterlijk “niet tweemaal voor hetzelfde”. Dit beginsel houdt in dat een persoon niet opnieuw mag worden berecht of gestraft voor een feit waarvoor hij of zij reeds onherroepelijk is vrijgesproken of veroordeeld. Het is bedoeld om individuen te beschermen tegen herhaalde vervolgingen en straffen voor hetzelfde strafbare feit.

Toepassing van het ne bis in idem-beginsel

• In het nationale recht: In veel landen is het ne bis in idem-beginsel opgenomen in de grondwet of strafwetgeving. In Nederland is dit beginsel bijvoorbeeld vastgelegd in artikel 68 van het Wetboek van Strafrecht.
• In het internationale recht: Het principe wordt ook erkend in internationale verdragen, zoals het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
• In de Europese Unie: Binnen de EU is het ne bis in idem-beginsel opgenomen in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en wordt het toegepast in het kader van de samenwerking tussen lidstaten in strafzaken.

Uitzonderingen en beperkingen

Hoewel het ne bis in idem-beginsel een belangrijke bescherming biedt, zijn er soms uitzonderingen of beperkingen. Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een nieuwe en significante ontdekking van bewijs dat niet eerder beschikbaar was, of als er sprake is van procedurele fouten in het oorspronkelijke proces. Deze uitzonderingen variëren echter per jurisdictie en kunnen complex zijn.