Consultatiebijstand betekent dat een verdachte het recht heeft om een advocaat te spreken voordat hij of zij wordt verhoord door de politie (zie de pagina gearresteerd en nu?). Deze bijstand kan worden verleend via de telefoon of een persoonlijk gesprek op het bureau. Dit is afhankelijk van of er sprake is van een minderjarige of meerderjarige verdachte en het soort misdrijf waarvan de persoon verdacht wordt.
Soorten consultatierechtzaken
Misdrijven zijn ingedeeld in 3 soorten categorieën: A-, B-, en C-zaken.
Categorie A
Dit zijn misdrijven van de zwaarste categorie. Over het algemeen zijn dit ernstige misdrijven waar een straf van meer dan 12 jaar voor kan worden ge-eist. Ook misdrijven met een grote maatschappelijke impact zoals terroristische daden die in het nieuws zijn vallen onder deze categorie ook al is de straf die kan worden opgelegd maar 8 jaar.
Categorie B
Dit zijn misdrijven waarbij de verdachte in voorlopige hechtenis kan worden gehouden door de politie, maar niet onder de categorie A vallen.
Categorie C
Dit zijn overtredingen en misdrijven waar de verdachte niet in voorlopige hechtenis kan worden gehouden.
Soort consultatiebijstand
Over het algemeen zal een gesprek tussen een advocaat en een verdachte persoonlijk op het bureau plaatsvinden als er sprake is van een categorie A of B-zaak. Bij een categorie C-zaak zal het gaan om een telefonisch contact. De verdachte kan maximaal twee pogingen ondernemen om de advocaat telefonisch te spreken.
Verplicht consultatiebijstand
Het vooraf spreken van een advocaat is verplicht bij categorie A zaken. Zaken die vallen in categorie B of C kan men hiervan afzien. Bij minderjarige is een meer uitgebreide regeling en kan de advocaat ook aanwezig zijn tijdens het verhoor.